W drugiej dekadzie XXI wieku każdego dnia powstaje nowa technologia, która ma szansę zmienić naszą codzienność. W mniejszym lub większym stopniu tak się właśnie dzieje, gdyż większość z tych technologii u podstaw powstania ma jasno postawione cele: innowację, poprawę jakości życia oraz oczywiście także produkcję i sprzedaż.
Odpowiednia kampania informacyjna może dodatkowo spotęgować efekt oczekiwania i doprowadzić do szybszej dystrybucji technologii oraz sukcesu finansowego firmy. Ważnym elementem jest także to, że w momencie, w którym użyteczna technologia dociera do odbiorcy, staje się przyczynkiem zmiany w jego życiu. To on sam pod jej wpływem podejmuje decyzje o tym w jakim zakresie zmieni się jego świat. Oznacza to, że kontakt biznesu i odbiorcy oparty jest o aktywność podmiotów z obu stron – chęci sprzedaży ze strony dostawcy i chęci dokonania zmiany ze strony konsumenta. Ważnym jednak elementem jest tu oczywiście także wymiar finansowy, który ma wpływ na to czy do ‘transakcji’ w ogóle dojdzie. Jeżeli technologia będzie zbyt droga dla odbiorcy – skorzysta z niej później albo wcale.
Zastanówmy się co by było gdyby kwestie finansowe wyłączyć z tego procesu? Gdyby przekonać dostawcę technologii, że jego wynalazek może pomóc wielu ludziom pod warunkiem, że zrezygnuje z części dochodu na rzecz korzyści niebezpośrednio materialnej, ale równie ważnej – satysfakcji, uznania, zwiększenia świadomości marki? Albo, że sama jego technologia może zostać wykorzystana do rozwiązania problemu społecznego? Czy jesteśmy w stanie przekonać firmy technologiczne, że elementem ich pracy powinno być także wsparcie środowiska, ludzi lub idei? Czy te firmy rozumieją, że dzisiaj prowadzenie biznesu powinno być oparte o etyczne zasady tak, żeby nie tylko mieć, ale być – być rozpoznawalnym jako firma wiarygodna i dbająca o pracownika?
Odpowiedź jest coraz częściej twierdząca. Coraz więcej firm prowadzi działy CSR (Corporate Social Resposibility), organizuje wolontariat pracowniczy, wspiera lokalne (i nie tylko) projekty społeczne rozumiejąc, że jest to dziś istotny element istnienia organizacji. Bywa jednak i tak, że przedsiębiorstwo podejmuje tego typu działania nie mając świadomości, że prowadzi właśnie działania CSR-owe. Dzieląc się doświadczeniem z otoczeniem nie określa tej aktywności jako czegoś, co łączy się z odpowiedzialnym biznesem. Szczególnie istotnym graczem są w tym przypadku firmy technologiczne. Posiadają one know-how, które może być potrzebne społeczności oraz technologię, która na co dzień może być dla tej społeczności niedostępna (bo np. jest ona zbyt kosztowna). Dzięki wsparciu firmy i w oparciu o jej infrastrukturę można dokonać rzeczy naprawdę istotnych dla społeczności, zarówno wewnątrz firmy, jak i w jej otoczeniu.
Najważniejsze jest jednak to, że coraz więcej przedsiębiorstw rozumie, że działania CSR-owe są ważne w życiu organizacji. Według raportu Forum Odpowiedzialnego Biznesu 68% osób z kadry kierowniczej i 60% pozostałych pracowników badanych firm uważa, że CSR powinien pełnić ważną rolę w tworzeniu strategii biznesowej. 63% badanych firm formalnie uwzględnia CSR w swojej strategii, zaś 7% rozważa włączenie tej koncepcji do strategii. (http://odpowiedzialnybiznes.pl). Co istotne liczba ta w każdym kolejnym roku badania wzrasta, a więc wzrasta także świadomość. Jest to zarówno wynikiem coraz większej popularności działań CSR-owych, jak i edukacji w tym zakresie. Wspomniane wcześniej Forum Odpowiedzialnego Biznesu oprócz badania rynku prowadzi także programy edukacyjne. Lokalnie, na krakowskim rynku, Stowarzyszenie wzmacniacz.org organizuje wraz z Wydziałem Humanistycznym AGH spotkania CSR KRK, podczas których prelegenci z firm i fundacji dzielą się swoimi doświadczeniami w zakresie odpowiedzialnego biznesu inspirując innych do podejmowania tych działań.
Edukacja w tym zakresie jest jednym z podstawowych czynników rozwoju. W firmach zmiana jest zarówno odgórna, jak i oddolna, wymaga jednak zainspirowania. Przykłady dobrych praktyk, które publikowane są przez FOB i inne organizacje zajmujące się tematyką CSR oraz społeczność skupiona wokół #CSRwPL, która dzieli się swoimi doświadczeniami na Facebooku i Twitterze znacznie rozbudowuje działania CSR-owe w Polsce. Co istotne należy pamiętać, że społeczna odpowiedzialność biznesu to nie tylko bezpośrednia pomoc, ale także umiejętność wykorzystania tworzonej technologii na potrzeby rozwoju społeczności. Dzięki temu pomoc jest prostsza – nie wymaga dużych nakładów czasu i finansów, czyli zmniejsza próg wejścia chętnym do niesienia pomocy i rozwiązywania problemów społecznych.
Ciekawym przykładem angażowania się przez firmy technologiczne w pomaganie są także hackatony, w trakcie których aktywne społecznie osoby mogą przygotować i zaprezentować problem społeczny oraz swoją propozycję na jego rozwiązanie przy użyciu technologii określonego producenta. To dzięki tego typu spotkaniom firma może poznać dodatkowe możliwości swojej technologii a aktywiści nawiązać współpracę z producentem.
Najważniejsze w działalności odpowiedzialnego biznesu jest to aby nie była ona okazjonalna i nieprzemyślana. Działania w ramach CSR wymagają skrupulatnego planowania. Istotne jest także, aby działania te wpisane były w misję i wartości firmy. W przeciwnym wypadku pracownicy firmy nie będą utożsamiali się z takimi działaniami i traktować je będą jako coś, co jest obowiązkiem w ramach pracy, a nie realną pomocą, którą oni i ich pracodawca faktycznie niosą.
Firmy sektora IT i technologii są szczególnie predestynowane do odpowiedzialnego prowadzenia biznesu. W czasach, gdy na technologii opieramy większość naszego życia, wykorzystanie jej do celów społecznych jest rzeczą niezmiernie ważną i mającą walor edukacyjny. Dzięki CSR-owym działaniom firmy te edukują pracowników i odbiorców swoich produktów: uczulają na istotne społecznie kwestie i pokazują kierunek w jakim powinniśmy my jako konsumenci się poruszać jeśli chcemy komuś pomóc. Istotne jest to, że technologia pozwala nam nieść pomoc bez angażowania czasu i siły, bo sama może być kanałem pomocy – zwróćmy uwagę, jak duża część pomocy finansowej niesiona jest przez portale crowdfundingowe. Dzięki nim bez wychodzenia z domu możemy pomóc każdemu kto tej pomocy potrzebuje lub też zaangażować się w rozwiązanie problemu jakiejkolwiek społeczności. Firmy technologiczne to też zwykle największe przedsiębiorstwa, których produkcja ma znaczny wpływ na środowisko. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby ta produkcja była odpowiedzialna, i aby wszelkie działania przedsiębiorstwa w tym temacie były stałe, raportowane i umieszczone w wartościach firmy. Dzięki temu konsumenci są w stanie obdarzyć taką firmę zaufaniem.
W życiu przedsiębiorstwa działania CSR-owe mogą więc dotyczyć wielu grup docelowych i być organizowane w oparciu o różne działy i technologie. Najważniejsze jest jednak, aby ogólny zamysł odpowiedzialności był spójny i podzielany przez wszystkich. Wtedy firma jest w stanie stworzyć naprawdę dobrą technologię.
Maciej Myśliwiec
Wydział Humanistyczny AGH