Jak finansować działalność innowacyjną? Najpierw pojawia się pomysł. Świeży, nowatorski, niekonwencjonalny – jednym słowem innowacyjny. Idea się rozwija, powstają plany, a ich realizacja wydaje się być w zasięgu ręki. Wtedy pojawia się pytanie – kto i jak za to zapłaci? Na to i inne pytania dotyczące finansowania działalności innowacyjnej w rozmowie z Oliwią Ostrowską i Adrianną Siudy odpowiada Rafał Solecki, dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości.
Z jakich źródeł firma może finansować przedsięwzięcia innowacyjne?
Jako zewnętrzne źródła wsparcia przedsięwzięć innowacyjnych można wskazać programy finansowane z funduszy strukturalnych, w tym przede wszystkim Program Operacyjny Inteligentny Rozwój. Projekty finansowane z Programu możemy podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią te, które przyczyniają się przede wszystkim do rozwoju realizujących je podmiotów. Dotyczy to na przykład przedsiębiorstw, które poprzez inwestycje, opracowanie i wdrożenie innowacyjnych produktów lub usług, czy współpracę z jednostkami badawczo-rozwojowymi zdobywają nowe rynki i ulepszają swoje produkty. Drugą grupę stanowią przedsięwzięcia, których realizatorzy pełnią jedynie funkcję wykonawcy lub pośrednika w dostarczaniu konkretnych rozwiązań dla wybranych grup adresatów. Przykładem mogą być projekty realizowane przez Instytucje Otoczenia Biznesu świadczące bezpłatne lub częściowo dofinansowane usługi doradcze czy podmioty wdrażające instrumenty finansowe udzielające wsparcia w formie pożyczek, poręczeń bądź też wejść kapitałowych.
Dodatkowo działania innowacyjne mogą być finansowane z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz programu Horyzont 2020. Ważnym źródłem finansowania są również środki własne, które stanowią znaczną część nakładów na działalność innowacyjną.
Z jakich programów może skorzystać przedsiębiorca rozpoczynający działalność innowacyjną w Małopolsce?
Podstawowym źródłem finansowania aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw w Małopolsce jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego, Działanie Badania i innowacje w przedsiębiorstwach. Obejmuje on trzy obszary wsparcia: Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw; Infrastruktura badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw oraz Bony na innowacje.
Jaką rolę odgrywają dla innowacji środki z Unii Europejskiej?
Środki z Unii Europejskiej odgrywają tutaj bardzo ważną rolę. Samorząd Województwa Małopolskiego stawia na budowanie silnego partnerstwa przedsiębiorców z nauką, w czym pomocne jest wdrażanie funduszy europejskich.
Dzięki nim w latach 2007-2013 małopolskie firmy utworzyły ponad trzy tysiące miejsc pracy, wprowadziły dwa i pół tysiąca nowych usług oraz ponad dwa i pół tysiąca nowych produktów i technologii. Są to realne wartości, które procentują u przedsiębiorców w postaci nowych odbiorców towarów i usług, rynków zbytu i kontraktów. Inwestycje zrealizowane przez firmy, które skorzystały z tych funduszy przełożyły się na ponad tysiąc rozwiązań innowacyjnych, które rozwijane są obecnie w małopolskich zakładach produkcyjnych i usługowych.
Skala wsparcia funduszami europejskimi będzie jeszcze większa - aż 876,7 mln euro przeznaczonych zostanie na rozwój małopolskiej przedsiębiorczości, większość z nich - na podniesienie innowacyjności oraz konkurencyjności istniejących firm.
Czy łatwo jest uzyskać finansowanie działalności innowacyjnej ze środków unijnych? Czy jest w tym obszarze duża konkurencja między firmami?
Na takie pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zainteresowanie firm wsparciem działalności innowacyjnej jest bardzo duże. W odpowiedzi na pierwszy konkurs dotyczący wsparcia innowacyjności wpłynęły aż 154 wnioski o dofinansowanie. Łączna kwota wnioskowanego dofinansowania prawie trzykrotnie przekroczyła kwotę środków przeznaczoną na dofinansowanie projektów w tym konkursie. Ze względu na dobrą jakość wybranych do dofinansowania projektów, środki przeznaczone na konkurs zostały prawie dwukrotnie zwiększone. Pozwoliło to na realizację wszystkich pozytywnie ocenionych projektów. Przez to można stwierdzić, iż konkurencja pomiędzy firmami jest duża, ale staramy się wesprzeć wszystkie dobrze przygotowane projekty.
Jak wygląda zainteresowanie pozyskiwaniem środków zewnętrznych na działalność innowacyjną w ostatnich latach?
Zainteresowanie pozyskiwaniem środków na tego typu działalność z programów regionalnych wydaje się rosnące i wynika między innymi z dobrej atmosfery wokół innowacyjności oraz większego skupienia programów pomocowych na wsparciu projektów badawczo-rozwojowych. Stymulowanie popytu na innowacje i wzmacnianie więzi kooperacyjnych między nauką i biznesem, zwłaszcza w dziedzinach specjalizacji regionalnej, stało się priorytetem w tej perspektywie finansowej.
Jak wygląda i na czym polega pomoc MPC w finansowaniu przedsięwzięć innowacyjnych?
Szansą dla przedsiębiorców są nabory w ramach Bonów na innowacje. System bonów ma za zadanie się stać się bodźcem dla rozwoju działalności badawczo-rozwojowej (B+R) w firmach naszego regionu. Konkursy na uzyskanie tego rodzaju dotacji będą ogłaszane co roku. Najistotniejszym elementem projektów będzie nawiązanie współpracy małopolskich przedsiębiorców z wykonawcami usług w zakresie B+R, m.in. z jednostkami naukowymi czy z instytucjami otoczenia biznesu z całej Polski. Efektem tej współpracy będzie uzyskanie przez przedsiębiorców opracowań w zakresie wzornictwa, nowego lub ulepszonego produktu/usługi, ochrony własności intelektualnej.
Wsparcie dedykowane jest rozwojowi obszarów będących regionalnymi specjalizacjami Małopolski. Mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, zarejestrowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz prowadzące działalność na terenie województwa małopolskiego, mogą ubiegać się o mały bon na innowacje, dla którego maksymalna wartość wydatków kwalifikowanych wynosi 50 000 PLN lub o duży bon na innowacje, dla którego maksymalna wartość wydatków kwalifikowanych wynosi 100 000 PLN. Maksymalne dofinansowanie projektu może wynieść 90% wydatków kwalifikowalnych.
Jakie innowacyjne przedsięwzięcia, projekty są zgłaszane do MCP i finansowane w ramach dotacji? Przedsiębiorcy z jakich branż najczęściej starają się o dofinansowanie?
Z zakończonego konkursu, dotyczącego wsparcia innowacyjności, wynika, iż w przypadków projektów złożonych w odpowiedzi na konkurs, najliczniej reprezentowane były branże dotyczące obszaru technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz obszaru nauk o życiu, czyli powiązanych z medycyną, biologią oraz biochemią. Warto jednak zauważyć, że najwięcej projektów pozytywnie ocenionych reprezentowało obszar nauk o życiu.
Jakie bariery uniemożliwiają finansowanie przedsięwzięć innowacyjnych z funduszy państwowych czy europejskich?
Jak wynika z wielu badań dotyczących decyzji o działalności innowacyjnej najistotniejszymi barierami są duże koszty podejmowania innowacji i łączące się z tym niewystarczające środki finansowe oraz stosunkowo trudny dostęp do środków finansowych zewnętrznych. Pewne znaczenie mogą mieć również trudności w znalezieniu odpowiednich partnerów czy niewielka świadomość przedsiębiorców w zakresie alternatywnych możliwości pozyskiwania kapitałów.
Dziękujemy za rozmowę.
Rozmawiały Oliwia Ostrowska i Adrianna Siudy, Studentki I roku SUM Gospodarki i Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.