Współcześnie, środowisko uniwersyteckie przywiązuje bardzo dużą wagę do pojęcia innowacyjności, rozumianej często jako „pomyślną ekonomicznie eksploatację nowych pomysłów”.
Zagadnienia z nią związane są głównym tematem wielu sympozjów naukowych oraz konferencji w Polsce, a od niedawna również wykładowcy na polskich uczelniach kładą duży nacisk na to, by wypracowywane rozwiązania w ramach projektów badawczych, prac dyplomowych czy innych pomniejszych zadań zaliczeniowych zawierały elementy innowacyjne.
Najczęściej tego typu zadania i wymogi wynikają z próby skłonienia studentów do przełożenia zdobywanej przez wiele lat studiów wiedzy teoretycznej na praktykę i rozwój kreatywności, co w przyszłości może zaprocentować powiększaniem się kapitału intelektualnego Polski, który doprowadzi do jej znacznego wzrostu poziomu innowacyjności.
Jednym z wykładowców, który aktywnie zachęca swoich studentów do wykraczania ponad program studiów, oparty głównie na zdobywaniu wiedzy teoretycznej jest dr hab. Andrzej Śmiałek z Wydziału Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, nie tylko tzw. „akademicki teoretyk”, ale również „praktyk”, który od wielu lat działa na polskim rynku projektując, a następnie czuwając nad procesem wytwarzania innowacyjnych produktów, w pełni dopasowanych do potrzeb swoich klientów. To zdobywca wielu prestiżowych nagród i wyróżnień przyznanych nie tylko w Polsce, ale również za granicą. O jego talencie i wiedzy z pewnością świadczy nadany mu w 2009 roku tytuł „Designera Roku”.
Mając przyjemność przeprowadzić z nim krótką rozmowę, dowiedziałyśmy się m.in. jak wygląda jego współpraca w roli promotora ze studentami z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jaki jest jego dorobek naukowy, jak często bierze on udział w realizacji prac naukowych ukierunkowanych na tworzenie rozwiązań na potrzeby konkretnych przedsiębiorstw, oraz czy polskie uczelnie współpracują z przedsiębiorstwami, w jakim zakresie to robią, oraz czy zachęcają do tego studentów.
Ze względu na to, że Wydział Wzornictwa Przemysłowego, jak sugeruje sama nazwa jest związany bezpośrednio z przemysłem i studenci, którzy tam uczęszczają są przygotowywani głównie do roli projektantów wzornictwa, niepisaną tradycją ASP jest według dr hab. Andrzeja Śmiałka promowanie zasady współpracy studentów przy pisaniu prac dyplomowych z przedsiębiorstwami. Nie jest to jednak wymóg konieczny. W przypadku prac semestralnych, bądź licencjackich czy magisterskich współpraca taka najczęściej sprowadza się do przekazania przez daną firmę studentowi informacji o różnych używanych w niej technologiach, a następnie na teoretycznej próbie wykorzystania przez studenta danej wiedzy do modyfikacji istniejącego już rozwiązania i stworzenia swojego innowacyjnego produktu/usługi. Zazwyczaj są to jednak rozważania jedynie na gruncie teoretycznym.
Dopiero w przypadku prac doktorskich można czasem mówić o komercjalizacji uzyskanych w pracy rozwiązań i wprowadzeniu danego produktu w życie. Odbywa się to jednak częściej na zasadzie fragmentarycznej współpracy przy danym projekcie, doradzania przez uczelnie i jej studentów firmom komercyjnym, branie udziału w różnych badaniach na zlecenie przedsiębiorców, a nie całkowitym kreowaniu i wprowadzaniu danego pomysłu na rynek. Zasadniczym celem uczelni jest bowiem kształcenie studentów i przygotowywanie do roli projektantów, którzy w przyszłości wniosą pewną wartość na rynek i będą tworzyć swoje własne, nowatorskie firmy oraz projekty.
Biorąc pod uwagę fakt, że dr hab. Andrzej Śmiałek od ponad 20. lat działa na rynku, jako aktywny projektant i designer, został uhonorowany wieloma nagrodami za swoje projekty innowacyjnych, ergonomicznych produktów (tj. odkurzacz VC6000 czy krajalnica Alexis typu 49), bez wątpienia można mówić o jego bogatym dorobku zarówno naukowym, jak i komercyjnym. W związku z tym na Akademii Sztuk Pięknych prowadzi on projekt nazwany „Projektowanie Rynkowe”, w którym razem ze swoimi seminarzystami zazwyczaj formułuje tematy prac dyplomowych w taki sposób, aby oprócz estetyki i funkcjonalności, uwypuklać w nich wartość rynkową i technologiczną.
Jednym z zapamiętanych przez dr hab. Andrzeja Śmiałka seminarzystów był Sebastian Chojkowski, który to realizował pracę magisterską zatytułowaną „Zestaw mebli ogrodowych. Projekt uwzględniający możliwości technologiczne wybranego producenta”. Temat pracy został wybrany wspólnie przez promotora i studenta, jednak już sam proces realizacji pracy dyplomowej stanowił szerokie pole do popisu pana Chojkowskiego, gdzie miał on pełną swobodę w zakresie tworzenia, a promotor nie narzucał swoich pomysłów, za to służył szeroko rozumianą pomocą.
Podczas tworzenia pracy magisterskiej Sebastian Chojkowski współpracował z przedsiębiorstwami, jednak jak sam zaznaczył współpraca ta miała charakter raczej hipotetyczny. Niemniej jednak dzięki temu student miał możliwość poznania wielu zagadnień technologicznych i właśnie to uznał za główną wartość jaką współpraca z przedsiębiorstwami wniosła do jego pracy, a dodatkowo poszerzyła ona jego wiedzę teoretyczną, umiejętności praktyczne, organizacyjne oraz z zakresu komunikowania się.
Zapytany o to, czy w czasie realizacji pracy dyplomowej napotkał jakieś problemy, Sebastian Chojkowski odpowiedział, że podczas procesu projektowania napotyka się bardzo wiele trudności, jednak jego zadaniem, jako projektanta jest zmaganie się z nimi i znajdowanie najlepszego rozwiązania danego problemu.
W dzisiejszych czasach innowacyjność stanowi jeden z ważniejszych aspektów rozwoju. Z tego względu uczelnie przykładają dużą uwagę do kształtowania tej umiejętności wśród studentów, między innymi po przez zachęcanie ich do tworzenia prac dyplomowych przy współpracy z przedsiębiorstwami. Dużą rolę w tym procesie odgrywają także promotorzy, którzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Jednak na chwilę obecną współpraca studentów z przedsiębiorstwami w zakresie innowacyjności skupia się w większości na aspektach teoretycznych, a jak wiadomo to praktyczne umiejętności stanowiłyby znaczną wartością dodaną. Nie pozostaje więc nic innego, jak zachęcać przedsiębiorstwa do poszerzenia ram współpracy z środowiskiem uniwersyteckim, tak aby studenci mogli nabywać także praktyczne doświadczenie.
Paulina Sowińska, Beata Polis – studentki IV roku na kierunku Gospodarka i Administracja Publiczna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
