Rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym w Polsce zależy między innymi od zakresu poparcia tej idei przez różne grupy interesariuszy.
To ich zaangażowanie w realizację zasad funkcjonowania współczesnej gospodarki będzie przekładało się na odpowiednie działania w samorządach, organizacjach pozarządowych i przedsiębiorstwach. Głoszone przez przedstawicieli dużych grup interesariuszy opinie o szansach i zagrożeniach wynikających z GOZ mogą w istotny sposób kształtować planowaną politykę państwa.
Rosnące zapotrzebowanie na produkty spowodowało rozwój przemysłowych form ich wytwarzania, co przełożyło się na wzrost zapotrzebowania na surowce. Konsekwencją takiego postępowania są narastające ilości odpadów, niewykorzystywanych ponownie. Według danych GUS z 2016 r., w latach 2000–2007 oraz 2011–2012 ilość wytworzonych odpadów w Polsce (z wyłączeniem odpadów komunalnych) utrzymywała się na względnie stałym poziomie tj. około 120 mln ton. Najniższą wartość odpadów, w granicach 111–115 mln ton, odnotowano w latach 2008–2010. Wśród przykładowych źródeł odpadów mogących wystąpić w działalności przedsiębiorstwa wymienia się: nadprodukcję, zapasy, transport, wadliwe produkty. Natomiast niestabilność cen, ryzyko niedoboru dostaw oraz malejące zasoby zmuszają do zmiany sposobu myślenia o możliwościach wykorzystania materiałów i energii.
Wskazane tendencje powinny prowadzić do zmiany sposobu obecnej gospodarki opartej na podejściu linearnym na gospodarkę o obiegu zamkniętym bazującej na wykorzystaniu strategii recyklingu. Za technologiczny cel gospodarki o obiegu zamkniętym uznaje się uzyskanie jak najwyższego poziomu odzysku i recyklingu odpadów, a następnie ich ponowne zagospodarowanie w produkcji.
Według danych z raportu Polityka surowcowa Polski, gospodarki krajów UE dostarczają w skali globalnej 3% surowców mineralnych zużywając 20%. Aktualnie UE musi importować od 60%, a w niektórych przypadkach nawet 100% wielu z metali i surowców energetycznych. Szacuje się, iż w 2030 r. deficyt surowców w UE może jeszcze się pogłębić, np. własnej ropy naftowej będzie tylko 12%, gazu 19%, a węgla tylko 34%. Przytoczone dane świadczą o konieczności rozszerzenia recyklingu mineralnych surowców wtórnych. Dlatego też za kluczową uznaje się zmianę współczesnego modelu gospodarki, która musi zarzucić linearne podejście do eksploatacji surowców naturalnych bazujące na następującym schemacie: weź, wytwórz, wyrzuć i przejście na model gospodarki o obiegu zamkniętym.
System gospodarki o obiegu zamkniętym pozwala zachować możliwie jak najdłużej wartość dodaną produktów i wyeliminować odpady, tzn. kiedy cykl życia produktu dobiega końca, pozwala na ich ponowne wielokrotne wykorzystanie w sposób produktywny, tworząc w ten sposób kolejną wartość. Realizacja GOZ zależy także od zaangażowania społeczeństwa, które w kręgu swoich zainteresowań powinno uwzględniać ochronę środowiska. Trend ten wymusi na przedsiębiorstwach konieczność prowadzenia strategii realizującej fundamentalne idee zrównoważonego rozwoju.
Więcej informacji: https://biznes.uek.krakow.pl/oferta-dla-biznesu/ekologia-i-ochrona-srodowiska/
Autor: dr inż. Magdalena Wojnarowska
e-mail:
Katedra Technologii i Ekologii Wyrobów, Wydział Towaroznawstwa i Zarządzania Produktem, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Dział Transferu Wiedzy i Projektów Międzynarodowych
ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków
Budynek Główny, I p., pok.115
tel. 12 293 59 08, 12 293 59 09
https://biznes.uek.krakow.pl
