Płynna kontynuacja działalności firmy po śmierci właściciela - to główny cel ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która weszła w życie 25 listopada 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629).
Adresatami nowych rozwiązań jest ponad 2 mln przedsiębiorców zarejestrowanych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Z tego 60 proc. stanowią firmy rodzinne, które zatrudniają ok. 50 proc. pracowników w gospodarce. Według danych Ministerstwa Przedsiębiorczości ponad 230 tys. z tej grupy ukończyło już 65 rok życia. To wiek, w którym ryzyko śmierci znacząco rośnie.
Zarządca sukcesyjny
Najistotniejszym elementem ustawy jest stworzenie instytucji zarządcy sukcesyjnego. Będzie to osoba fizyczna mającą pełną zdolność do czynności prawnych, która poprowadzi biznes po zmarłym przedsiębiorcy do czasu załatwienia wszelkich formalności spadkowych i podjęcia przez spadkobierców decyzji czy, a jeśli tak, to w jakiej formie prawnej, przedsiębiorstwo będzie działać dalej. Zarządcę sukcesyjnego może wyznaczyć sam przedsiębiorca albo może zostać on powołany przez osoby uprawnione po śmierci przedsiębiorcy. Będzie to mógł być jeden z członków rodziny lub osoba spoza niej. Termin na powołanie zarządcy wynosi 2 miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy. Zarząd sukcesyjny może trwać maksymalnie dwa lata od dnia śmierci właściciela. W wyjątkowych przypadkach sąd może przedłużyć ten czas do 5 lat.
Wniosek o wpis zarządcy sukcesyjnego do CEIDG można złożyć online bez zbędnych formalności i konieczności wizyty w urzędzie. Można go również złożyć w wersji papierowej w urzędzie gminy albo wysłać pocztą. Złożenie wniosku o wpis zarządcy do CEIDG jest bezpłatne.
Szczegółowe informacje oraz wzory formularzy
Ułatwienie podatkowe
Ustawa przewiduje wprowadzenie regulacji umożliwiających spadkobiercom przejmującym jednoosobową działalność gospodarczą skorzystanie ze zwolnienia z podatku od spadku i darowizn. Warunkami koniecznymi do spełnienia są: zgłoszenie nabycia własności przedsiębiorca naczelnikowi urzędu skarbowego oraz prowadzenie tego przedsiębiorstwa przez nabywcę przez okres co najmniej 2 lat od dnia jego nabycia.
Doświadczenia innych państw UE
Zapewnienie odpowiednich instrumentów pozwalających na utrzymanie ciągłości firm jest wyzwaniem, z którym mierzą się wszystkie państwa. Międzynarodowy projekt pn. „STOB regions – Sukcesja i Transfer firm w regionach”, którego Województwo Małopolskie jest partnerem, daje możliwość poznania najlepszych mechanizmów i rozwiązań stosowanych w krajach UE.
Więcej informacji nt. projektu: https://www.malopolska.pl/biznes/gospodarka/stob-regions oraz: https://www.interregeurope.eu/stobregions.
W systemach niemieckim, austriackim i szwajcarskim dopuszcza się możliwość działania prokurenta po śmierci przedsiębiorcy. Niemniej nie można zrównać formy działalności gospodarczej osób fizycznych w tamtych krajach z naszą działalnością jednoosobową. Polskę wyróżnia fakt, iż osoby fizyczne mogą prowadzić działalność na podstawie wpisu do CEIDG także na bardzo dużą skalę, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej formę tę wykorzystują raczej drobni przedsiębiorcy, prowadząc działalność opartą głównie na nakładach własnej pracy, w szczególności zawodowej.
