Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego zlokalizowany jest na III Kampusie UJ przy ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 11.
Na Wydziale znajduje się blisko 150 laboratoriów naukowych wyposażonych w nowoczesną aparaturę badawczą. Naukowcy prowadzą zaawansowane badania zarówno z zakresu współczesnej fizyki, nanotechnologii, zaawansowanych materiałów jak i na pograniczu biofizyki,medycyny i biologii.
Wiedza, doświadczenie i interdyscyplinarność naukowców pozwala na świadczenie komercyjnych usług badawczych dla podmiotów zewnętrznych. CTT CITTRU Uniwersytetu Jagiellońskiego wspiera naukowców w takiej współpracy poprzez obsługę administracyjną, poszukiwanie partnerów biznesowych, gromadzenie danych dotyczących potencjału badawczego UJ – BAZA USŁUG BADAWCZYCH (https://www.sciencemarket.pl/) oraz promocję zespołów naukowych.
W zakładzie Fizyki Nanostruktur i Nanotechnologii naukowcy wykorzystują mikroskopie i spektroskopie sił atomowych do wyznaczenia właściwości nanomechanicznych komórek i tkanek, które są ściśle związane z ich funkcjami fizjologicznymi. Mikroskopia sił atomowych (AFM) oraz spektroskopia sił atomowych (AFS) jest nowatorską metodą badawczą pozwalającą na zobrazowanie topografii i wyznaczenie elastyczności badanego materiału biologicznego. Niewątpliwą zaletą tej metody jest możliwość wykonywania pomiarów w warunkach in vitro na nieutrwalonym materiale biologicznym w płynie fizjologicznym. Naukowcy skupiają się na wyznaczeniu właściwości nanomechanicznych komórek i tkanek w przebiegu chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca, choroby układu krążenia czy nowotwory.
Natomiast w grupie dr Michała Silarskiego oraz dr Katarzyny‑Dziedzic Kocurek prowadzone są badania nad nieinwazyjnym monitorowaniem biodystrybucji boru i gadolinu, a także dawki pochłoniętej w terapii onkologicznej z wychwytem neutronów (NCT). Jest to jedna z form radioterapii dającą nadzieję w leczeniu nowotworów trudno zlokalizowanych i opornych na tradycyjne metody leczenia. Podstawy jej działania pozwalają na selektywne niszczenie pojedynczych komórek nowotworowych bez uszkadzania otaczających je komórek prawidłowych. Efekt ten uzyskuje się poprzez selektywne wprowadzenie do komórek nowotworowych związków zawierających bor lub gadolin (~109 atomów/komórkę), które charakteryzują się bardzo wysokim prawdopodobieństwem wychwytu neutronów termicznych. Wyzwalana w tych procesach energia powoduje zniszczenie nowotworu przy jednoczesnym stosunkowo słabym napromieniowaniu tkanek zdrowych. Prowadzone na Uniwersytecie Jagiellońskim badania w ramach rozwoju NCT skupiają się przede wszystkim na testach nowych nośników boru i gadolinu oraz na rozwoju metod monitorowania stężenia boru w ciele pacjenta podczas terapii. W tym celu wykorzystywane jest promieniowanie neutronowe oraz spektroskopia charakterystycznego promieniowania gamma powstającego przy wychwycie neutronów, co pozwala nieinwazyjne określenie stężenia boru oraz gadolinu z dokładnością kilku ppm oraz innych pierwiastków (np. złoto, srebro, miedź, mangan, chlor, wodór).
Z kolei w zakładzie Fizyki Medycznej naukowcy wykorzystują mikrotomografię komputerową (micro‑ CT) do szeregu badań biomedycznych i przedklinicznych (http://www.zfm.if.uj.edu.pl/grupy‑badawcze/mikrotomografia). Micro‑ CT to niedestrukcyjna technika obrazowania z przestrzenną zdolnością rozdzielczą rzędu mikrometra, która dzięki użyciu promieniowania rentgenowskiego umożliwia w sposób nieinwazyjny zobrazować struktury wewnętrzne badanego obiektu (trójwymiarowego) jako całość. Analizując zobrazowane struktury możliwe jest dokonywanie wirtualnych cięć, rekonstrukcje porowatości, kanałów i wewnętrznych przestrzeni. Mikro‑ CT pozwala na zobrazowanie takich próbek jak tkanki wysokozmineralizowane czy tkanki miękkie oraz analizę morfologii zmian chorobotwórczych czy wpływu zaaplikowanej terapii. Dzięki zastosowaniu kontrastu możliwe jest wykonywanie badań porównywalnych z histopatologicznymi. Doskonałym zastosowaniem mikrotomografii są badania biomateriałów, różnych postaci leków, czy też implantów.
W zakładzie Fizyki Ciała Stałego naukowcy wykorzystują skaningowy mikroskop elektronowy (SEM) w trybie środowiskowym (ESEM) dedykowanym do badań obiektów biologicznych. SEM jest wszechstronnym instrumentem pozwalającym na zobrazowanie morfologii powierzchni w powiększeniach znacznie przekraczających możliwości klasycznej mikroskopii optycznej. Pozwala również przeprowadzić jakościową i ilościową analizę składu chemicznego przypowierzchniowych warstw próbki w mikroobszarach z wykorzystaniem mikroanalizy rentgenowskiej. W ramach swojej działalności naukowcy zbadali m. in. nanoporowate nośniki leków pod kątem zastosowań farmaceutycznych, zobrazowali strukturę komórek czerniaka oraz scharakteryzowali powierzchnię krwinek czerwonych (RBC), co daje możliwość powiązania jej z konkretną jednostką chorobową. Przeprowadzono również szereg badań aort mysich w poszukiwaniu czynników patogennych mogących powodować występowanie tętniaków aorty brzusznej (AAA), których mechanizm powstawania jest nadal dość niejasny.
Opisane powyżej prace badawcze są przykładowymi usługami badawczymi prowadzonymi na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Pełne spektrum możliwości badawczych oferowanych przez Wydział jest znacznie większe. Jeśli zastanawiasz się nad zleceniem wykonania badania lub innej usługi i nie wiesz gdzie szukać wykonawcy to warto pomyśleć o Uniwersytecie Jagiellońskim i skontaktować się z CTT CITTRU (www.cittru.uj.edu.pl).