Przedsiębiorstwa sektora energetycznego nieustannie transformują strategie oraz dotychczasowe modele biznesowe.
Wykorzystują w tym celu uznane koncepcje i narzędzia zarządzania tj. koncepcje zarządzania jakością, lean management, business process reengineering, systemy zarządzania zgodne z wymaganymi norm ISO 9001, 14001, 45001 i in., czy modele doskonałości - np. Polskiej Nagrody Jakości. Jednak większość wdrażanych zmian rozpatruje się tylko poprzez pryzmat efektywności w sferze organizacyjno-technicznej (koszty, czas, zgodność). Na etapie diagnozy i oceny pomija się często sferę społeczną. Nie wiemy czy ludzie są przygotowani do zmiany, w jaki sposób zmiana wpłynęła na ich kulturę pracy, czy wzrosło ich zaangażowanie w proces nieustannego doskonalenia, czy zmieniła się kultura organizacji. Wynika to często z niedoceniania roli czynnika społecznego i kultury organizacyjnej w procesie zmiany oraz, do tej pory, braku odpowiednych i prostych narzędzi diagnostycznych.
Badania prowadzone w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie przez dr hab. Justynę Maciąg pozwoliły na opracowanie modelu oraz narzędzi diagnozowania dojrzałości/ gotowości dowolnej organizacji do wdrożenia procesowych koncepcji zarządzania, a w szczególności lean management. LCMQ® (Lean Culture Maturity Questionnaire) jest nowatorskim, zweryfikowanym naukowo, opatentowanym narzędziem badawczym stosowanym do oceny dojrzałości kultury organizacyjnej do wprowadzenia lean management. LCMQ® to kwestionariusz ankietowy skierowany do pracowników organizacji. Celem LCMQ® jest zbadanie, jak pracownik widzi gotowość swoją oraz organizacji do wdrożenia zmiany. Ocena dojrzałości kultury organizacyjnej odbywa się w 6 z 7 wymiarów wyodrębnionych w Modelu LCMM (Lean Culture Maturity Model). Są to: wartości, zasady Lean - proces, przywództwo, artefakty, ludzie, praca i relacje w zespołach. Pozostałe z wymiarów - z uwagi na swoją specyfikę - są badane z wykorzystaniem technik takichjak obserwacja i wywiady.
LCMQ® pozwala na:
■ zbadanie poziomu dojrzałości kultury organizacyjnej w wymiarze społecznym i procesowym,
■ określenie, w jakich wymiarach istniejąca kultura organizacyjna będzie wspierała proces wdrażania lean management i innych koncepcji procesowych, a w jakich będzie stanowiła barierę.
■ określenie dominującego rodzaju Kultury Lean,
■ określenie luki kulturowej,
■ przygotowanie planu i programu wdrażania zmiany w organizacji z uwzględnieniem działań w sferze organizacyjnej, technicznej i kulturowej,
■ określenie najbardziej efektywnych, z punktu widzenia istniejącej kultury organizacyjnej, metod i narzędzi zmiany z wykorzystaniem koncepcji lean management,
■ porównywanie się w branżowych grupach benchmarkingowych i wspólnotach praktyków.
Diagnoza przeprowadzona z wykorzystaniem LCMQ® może być uzupełniona o samoocenę zgodnie z wymaganymi normy ISO 9004:2018. Pozwala to na kompleksową ocenę poziomu doskonałości organizacyjnej. W podsumowaniu należy podkreślić, że wszystkie wymiary kultury organizacyjnej, które znalazły się w modelu LCMM są tak samo ważne. Zatem zaniedbanie w procesie zmiany któregokolwiek obszaru może skutkować opóźnieniem restrukturyzacji oraz oporem wśród pracowników i części kadry zarządzającej, a w konsekwencji marnotrawstwem zasobów i entuzjazmu ludzi. Dlatego wypracowanie programu zmiany wymaga świadomego i planowego podejścia wiążącego sferę społeczną ze sferą organizacyjno-techniczną. Jestto zmiana czasochłonna, ale niezbędna,jeśli organizacja dąży do tego, aby zmiany miały charakter trwały i głęboko wpisały się w jej kod DNA. Zapraszamydo zapoznania się z ofertą na www.leanuj.uj.edu.pl
dr hab. Justyna Maciąg
Wydział zarządzania i Komunikacji społecznej
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Lean`UJ
