Słuch to jeden ze zmysłów, który pozwala nam komunikować się i budować więzi z innymi ludźmi. Dzięki niemu możemy nie tylko zrelaksować się słuchając muzyki czy odgłosów natury, ale także uniknąć wielu niebezpieczeństw. Co więcej, poprzez obecność błędnika, narząd słuchu odpowiada również za zmysł równowagi.
Z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), opublikowanego w 2021 roku, wynika, że na całym świecie ponad 1,5 miliarda ludzi w trakcie swojego życia doświadcza pogorszenia jakości słuchu,a co najmniej 430 milionów ludzi będzie wymagało opieki z tego powodu. Upośledzenie słuchu wiąże się z pogorszeniem funkcji poznawczych, co obniżajakość życia i prowadzi do frustracji. W swoim raporcie WHO ostrzega, że do 2050 roku liczba osób z różnymi problemami ze słuchem wzrośnie do ponad 2,5 miliarda1.
Uszkodzenie słuchu to nadrzędny problem pacjentów ze schorzeniem ucha środkowego. W wielu przypadkach dochodzi do częściowego lub całkowitego zniszczenia łańcucha przewodzącego, czyli kosteczek słuchowych, co wymaga interwencji chirurgicznej. W celu poprawy zmysłu słuchu w chirurgii ucha środkowego powszechnie stosuje się implanty. Dostępne na rynku rozwiązania wykazują pewne niedoskonałości. Prowadzi to do istotnych problemów i zmusza zespoły medyczne wykonujące zabiegi wszczepienia implantów chowych do posiadania wielu kosztownych typów protez i dopasowywania modelu do konkretnego przypadku w czasie operacji. W chirurgii ucha środkowego jak dotąd brakuje uniwersalnego rozwiązania umożliwiającego dopasowanie jednego systemu rekonstrukcji do różnych typów uszkodzeń, które niejednokrotnie diagnozowane są dopiero w trakcie zabiegu. Konieczne wydaje się zatem stworzenie protezy o szerokich możliwościach adaptacji, która umożliwi poprawę jakości słuchuw różnorodnych sytuacjach klinicznych.
Z zadaniem tym postanowili się zmierzyć naukowcy z dwóch krakowskich uczelni. Znający problem od strony praktycznej dr Marcin Konior z Katedry Otolaryngologii Wydziału Lekarskiego UJ CM razem z prof. Maciejem Kłaczyńskim z Wydziału Mechaniki i Wibroakustyki AGH opracowali nową protezę do rekonstrukcji łańcucha przewodzącego ucha środkowego, którą nazwali UNISPRING. Proteza ta, dzięki odpowiedniej proporcji pomiędzy właściwościami, takimi jak plastyczność, elastyczność i sztywność, posiada możliwość indywidualnego, śródoperacyjnego dopasowania, co umożliwia skuteczną poprawę słuchu w różnorodnych rodzajach uszkodzeń. System charakteryzuje przede wszystkim prosta zwojowa konstrukcja oparta na pojedynczym elemencie. Jego zdolność do łatwego modelowania poprzez zginanie i skręcanie jest niezwykle istotna w przestrzennej budowie jamy bębenkowej. Konstrukcja protezy zapewnia możliwość jej łatwego przyłączenia do różnych części anatomicznych kosteczek słuchowych, skutecznie uzupełniając łańcuch przewodzący. Pozwala także na zachowanie trwałej ruchomości odtwarzanego układu pomimo zjawiska bliznowacenia tkanek w trakcie procesu gojenia, z reguły usztywniającego układ transmisyjny. Opracowana proteza pozwala zatem na całkowite lub częściowe odtworzenie zniszczonego łańcucha kosteczek słuchowych, dzięki czemu przywraca ciągłość przenoszenia fali mechanicznej, jaką jest dźwięk. Opisywany implant nie tylko zapewnia wysoką efektywność transmisji fali dźwiękowej, ale w przeciwieństwie do modeli obecnych na rynku wyróżnia się niskim kosztem wytworzenia. Może to być szczególnie istotne w przypadku krajów mniej rozwiniętych, których nie stać na nowoczesne i drogie implanty. Proponowane rozwiązanie pomyślnie przeszyło testy przedkliniczne. Proteza UNISPRING została już wszczepiona kilku pacjentom, u których wykazano jej skuteczność i bezpieczeństwo.
Obecnie Centrum Transferu Technologii CITTRU Uniwersytetu Jagiellońskiego poszukuje podmiotów zainteresowanych komercyjnym wykorzystaniem opisanego rozwiązania. Wierzymy, że proponowana mikroproteza znajdzie zastosowanie w leczeniu chirurgicznym patologii ucha środkowego i podniesie komfort życia wielu pacjentów.
Źródła:
1. https://www.who.int/publications/i/item/world‑report‑on‑hearing
Beata Strach, Centrum Transferu Technologii CITTRU Uniwersytet Jagielloński
