Województwo Małopolskie stale obserwuje zmiany zachodzące w gospodarce. Jedną z takich obserwacji była realizacja badania, mającego na celu sprawdzenie czy polityka wsparcia inteligentnych specjalizacji miała wpływ na potencjał inteligentnych specjalizacji w poszczególnych jednostkach administracyjnych województwa małopolskiego.
Na podstawie przeprowadzonego raportu dokonano charakterystyki potencjału inteligentnych specjalizacji według liczby zatrudnionych. W 2018 r. 208 tysięcy osób pracowało w firmach zatrudniających powyżej 9 osób, działających w branżach zaliczanych do inteligentnych specjalizacji województwa małopolskiego. Stanowiło to ¼ ogółu pracujących w regionie. Między rokiem 2013 a 2018 ogólna liczba pracujących w branżach inteligentnych specjalizacji wzrosła aż o 38,8% - dla porównania w tym samym czasie ogólna liczba pracujących w województwie wzrosła o 15,2%. Najwyższy udział w liczbie pracujących miały w 2018 roku branże inteligentnych specjalizacji w powiecie olkuskim – 43,1%, a także w powiatach wielickim, oświęcimskim i krakowskim – od 33,6% do 31%. W ujęciu nominalnym najwięcej osób jest zatrudnionych w branżach zaliczanych do inteligentnych specjalizacji w Krakowie (niemal 90 tysięcy). W większości powiatów wzrósł udział osób pracujących w IS w pracujących ogółem w 2018 roku w porównaniu z 2013.
Rys 1. Dynamika liczby pracujących w IS i ich udział w liczbie pracujących w powiatach
Źródło: opracowanie własne firmy LB&E w QGIS i Paint
Na podstawie przeprowadzonego raportu dokonano również charakterystyki potencjału inteligentnych specjalizacji według nowo powstających podmiotów gospodarczych. Największy udział w ogóle nowo powstających firm w regionie mają branże RIS w podregionie miasto Kraków (27%) oraz nowotarskim (20,1%). W niektórych podregionach zidentyfikowano istotne koncentracje branżowe nowo zakładanych firm: w mieście Kraków nowo zakładane firmy skupiały się wokół takich branż jak „badania naukowe i prace rozwojowe”, „energia zrównoważona” oraz „technologie informacyjne i komunikacyjne”, w podregionie oświęcimskim występuje wyraźna koncentracja nowych firm związanych z inteligentną specjalizacją „chemia” oraz „elektrotechnika i przemysł maszynowy”, w podregionie tarnowskim nowe podmioty skupiały się wokół specjalizacji „produkcja metali i wyrobów metalowych oraz wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych”. O przedsiębiorczym odkrywaniu w dziedzinach powiązanych z inteligentnymi specjalizacjami świadczy również dynamika nowo powstających podmiotów. Dynamika ta w latach 2013-2018 we wszystkich podregionach i niemal wszystkich powiatach była dodatnia. Największą dynamikę odnotowano w podregionach tarnowskim, oświęcimskim oraz krakowskim dla specjalizacji „nauki o życiu” oraz prac badawczo-rozwojowych związanych z pozostałymi inteligentnymi specjalizacjami.
Małopolska zajmuje drugie miejsce w Polsce, po województwie mazowieckim, pod względem stopnia specjalizacji w zakresie branż usług opartych na wiedzy mierzonych liczbą pracujących i czwarte pod względem liczby podmiotów gospodarczych.
Wyniki badania potwierdziły pozytywny wpływ wartości projektów związanych z inteligentnymi specjalizacjami na udział pracujących w sektorach zidentyfikowanych w województwie małopolskim jako IS. Potwierdzono także pozytywny wpływ wartości projektów ogółem, jak i wartość samego wsparcia z funduszy strukturalnych UE na udział nowopowstałych podmiotów IS w ogólnej liczbie nowych podmiotów rejestrowanych w danym powiecie. Potwierdzony został również pozytywny wpływ wartości projektów ogółem wspierających inteligentne specjalizacje na zwiększenie udziału pracujących w sektorach IS w małopolskich powiatach.
Na podstawie przeprowadzonego badania wykazano jak duże znaczenie mają inteligentne specjalizacje dla wzrostu gospodarczego. Odsetek pracujących w sektorach IS w powiatach pozytywnie wpływał na ich wzrost gospodarczy. Im wyższy był odsetek pracujących w IS, tym wyższa była dynamika wzrostu PKB per capita. Odsetek nowych podmiotów w sektorach IS miał również pozytywny wpływ na dynamikę PKB na osobę. Projekty wspierające IS miały istotny pozytywny wpływ na dynamikę wzrostu PKB na mieszkańca.
Raport został opracowany w 2020 r. na zlecenie Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Gospodarki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego przez zespół badawczy firmy LB&E. Podstawą analizy było modelowanie ekonometryczne z wykorzystaniem: danych ze statystyki publicznej, bazy międzynarodowych publikacji Scopus, danych na temat grantów przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS, czy danych o wartości projektów z RPO Województwa Małopolskiego i PO Inteligentny Rozwój.
Pełna wersja raportu:www.malopolska.pl/publikacje
Magdalena Maciejewska-Gębiś
Zespół ds. Zarządzania Inteligentnymi Specjalizacjami
Departament Nadzoru Właścicielskiego i Gospodarki
Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
