Opracowano strategiczny program badań naukowych i prac rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” GOSPOSTRATEG.
Przygotowanie skutecznej odpowiedzi na współczesne wyzwania społeczno-gospodarcze nie jest możliwe bez planowania. To ostatnie może obejmować m.in. zestaw miar i wskaźników, umożliwiających ocenę podjętych działań w ramach określonej polityki publicznej. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, Rada Narodowego Centrum Badań i Rozwoju przygotowała, zatwierdzony następnie przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, strategiczny program badań naukowych i prac rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” GOSPOSTRATEG.
Zakres tematyczny tego przedsięwzięcia uwzględnia wyzwania rozwojowe wskazane w rządowej Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Jest to więc wielowątkowa inicjatywa, a jeden z problemów węzłowych to budowa w Polsce gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Projekt odpowiadający na to ostatnie wyzwanie jest zatytułowany „Opracowanie systemu wskaźników pomiarowych, umożliwiających ocenę postępu w transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wpływu gospodarki o obiegu zamkniętym na rozwój społeczno-gospodarczy na poziomie mezoekonomicznym (regionów) i makroekonomicznym (gospodarki narodowej”) („oto-GOZ”). Jest on realizowany w okresie od 1.04.2019 r. do 30.11.2021 r. w następującym partnerstwie: Ministerstwo Rozwoju (MR; lider), Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk (IGSMiE PAN; lider finansowy), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (UEK) oraz Główny Urząd Statystyczny (GUS).
Celem projektu jest opracowanie systemu wskaźników pomiarowych, umożliwiających ocenę:
1. Postępu w transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym oraz
2. Wpływu gospodarki o obiegu zamkniętym na rozwój społeczno-gospodarczy na poziomie mezoekonomicznym (regionów) i makroekonomicznym (gospodarki narodowej).
Założono dwie fazy projektu: badawczą i wdrożeniową.
W pierwszej (do połowy 2020 r.), bazując na doświadczeniach krajowych i światowych, ma zostać zaproponowana definicja GOZ uwzględniająca polskie uwarunkowania, a także wskazane priorytetowe obszary GOZ, mierniki i wskaźniki dotyczące GOZ oraz zagregowane wskaźniki GOZ (służące do pomiaru transformacji w kierunku GOZ i oceny wpływu GOZ na rozwój społeczno-gospodarczy).
W fazie wdrożeniowej nastąpi przetestowanie i wdrożenia wypracowanych indeksów. Zostaną one wykorzystane w dokumentach planistycznych na poziomie lokalnym (strategia miasta oraz przedsiębiorstwa), regionalnym (strategia rozwoju województwa) oraz krajowym (integracja z przyjętą przez Radę Ministrów RP we wrześniu 2019 r. „Mapą drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym” („Mapa”).
W chwili powstawania niniejszego artykułu (maj 2020 r.) trwają prace w fazie badawczej projektu. Uwzględniając zapisy „Mapy”, we współpracy z MR i GUS, zespół IGSMiE PAN, zajmuje się problematyką zrównoważonej produkcji przemysłowej (odpady z górnictwa, przemysłu przetwórczego i energetyki, rozszerzona odpowiedzialność producenta, środowiskowa ocena cyklu życia), a zespół UEK zrównoważoną konsumpcją (zapobieganie powstawaniu odpadów komunalnych, odpowiedzialna konsumpcja żywności – ograniczenie marnotrawienia żywności, edukacja w zakresie GOZ, gospodarka współdzielenia (sharing economy) w zakresie mobilności, energetyka oparta o odnawialne źródła energii (OZE).
Dotychczas odbyły się dwie konferencje (w Racławicach i Warszawie), których celem była prezentacja wstępnych wyników prac oraz wymiana doświadczeń projektowych. Na konferencje, oprócz partnerów projektu „oto-GOZ” zaproszono przedstawicieli nauki, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych. Przygotowywane lub w trakcie realizacji są badania weryfikujące, w środowisku naukowym i gospodarczym, wstępne propozycje wskaźników.
Więcej informacji o projekcie można uzyskać tutaj: http://circularhotspot.pl/pl/oto-goz
dr Piotr Kopyciński
Katedra Gospodarki Publicznej
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
