To będzie miejsce inspirującego kontaktu z nauką. Przestrzeń wspólnego doświadczania, tworzenia, dialogu i edukacji. Budynek Małopolskiego Centrum Nauki powstanie w Krakowie w 2022 roku, ale MCN jako instytucja już działa. Pod koniec tego roku ruszy pierwszy projekt edukacyjny. Ruszy dosłownie, bo wystawa z eksperymentami o powietrzu będzie jeździć po całej Małopolsce.
Popularyzacja wiedzy w formie interaktywnych doświadczeń to patent znany od półwiecza. W 1969 roku prof. fizyki Frank Oppenheimer założył w San Francisco Exploratorium. To interaktywne muzeum, w którym osiągnięcia nauki prezentowane są w prostej, niemal zabawowej formie. Dzięki temu wiedza stała się dostępna i zrozumiała dla osób w każdym wieku.
Exploratorium złamało schemat standardowego, przykurzonego muzeum techniki, w którym eksponaty się ogląda. Od tego czasu na świecie powstało sporo centrów nauki, w których eksponatów się używa. W większości narracja skupia się na naukach ścisłych, a w wielu urządzenia zaczynają się powtarzać. Formuła takich centrów powoli się wyczerpuje.
Inne niż wszystkie
Właśnie dlatego centrum w Krakowie będzie inne. Skupi się na człowieku. Sporo będzie psychologii i socjologii, a zagadnienia związane z biologią, chemią czy fizyką zwiedzający doświadczą w kontekście ludzkiego ciała. – To będzie centrum nasycone duchem humanizmu. Budujemy miejsce prawdziwych relacji, gdzie można stać się lepszą wersją siebie samego – opowiada Karolina Perrin, specjalistka ds. wystaw.
Wizualizacja budynku Małopolskiego Centrum Nauki
Człowiek będzie ukazany na kilku poziomach: jednostki, relacji, społeczności, mikroświata i globalnej wioski. To jednak nie wszystko. Na wystawach znajdą się eksponaty artystyczne oraz wątki związane z tożsamością Małopolski. Centrum zwróci uwagę na unikalne zjawiska w regionie, w tym dorobek uczelni, wy nalazki badaczy czy osiągnięcia naukowe małopolskich przedsiębiorstw. – To będzie miejsce otwarte na współpracę i wymianę doświadczeń. Już teraz zapraszamy designerów, kreatorów, artystów, ekspertów – wylicza Piotr Szymański, dyrektor MCN.
Aktualnie trwają prace nad szczegółową koncepcją wystawy stałej. Także one przebiegają niestandardowo. – Chcemy dokładnie poznać i zrozumieć potrzeby przyszłych zwiedzających, aby udostępnić jak najwięcej unikalnych eksponatów. W tym celu angażujemy przedstawicieli różnych dyscyplin nauki. Spotkania mają charakter warsztatowy, dyskusje bywają burzliwe, ale w ten sposób tworzymy inspirującą przestrzeń wymiany wiedzy – opowiada Beata Seweryn, specjalistka ds. wystaw.
Co wyjątkowe, MCN zaprosił do współpracy przedstawicieli nauk humanistycznych. Eksponaty będą również powstawać podczas maratonów projektowania (hackathonów). To rozwiązanie stosowane najczęściej przez firmy informatyczne i z zakresu nowych technologii. To daje nową perspektywę i nadzieję, że w Krakowie powstanie inspirujące miejsce, w którym najmłodsi odbiorcy będą mogli rozbudzić w sobie ciekawość świata.
Naukowiej o powietrzu
Na możliwość eksperymentowania na wystawie stałej poczekamy jeszcze cztery lata, ale już za kilka miesięcy na małopolskie drogi wyruszy naczepa z wystawą o powietrzu. Ekspozycja odwiedzi wszystkie małopolskie gminy. Na pokładzie będzie 9 interaktywnych urządzeń. Zwiedzający dowiedzą się z jakich cząsteczek składa się powietrze i jakie ma właściwości. Aby zobrazować poszczególne zjawiska naczepa zostanie wyposażona między innymi w poduszki powietrzne, okulary rozszerzonej rzeczywistości, piramidę holograficzną, kompresor czy urządzenia do inhalacji solanką.
– Wystawa mobilna pt. „Naukowiej” to pierwszy projekt MCN, który wyznacza drogę, jaką będziemy podążać. Wartościowy przekaz, atrakcyjna formuła, otwartość i dostępność, mocne osadzenie w regionalnym kontekście są dla nas najważniejsze. Chcemy by nasze działania przedefiniowały standard działalności edukacyjnej i popularyzatorskiej – mówi Szymon Pitek, koordynator wystawy.
Mimo ograniczonej przestrzeni (naczepa pomieści około 25 użytkowników jednocześnie), wystawę w ciągu 4 lat odwiedzi co najmniej 75 tys. uczniów. Głównymi odbiorcami tego projektu będą szkoły, ale ekspozycja będzie dostępna także podczas różnego rodzaju imprez.
Pryzmat w Czyżynach
Siedziba centrum nauki znajdzie się w Krakowie przy al. gen. Bora Komorowskiego, obok Muzeum Lotnictwa Polskiego i miasteczka studenckiego Politechniki Krakowskiej. W pobliżu jest zabytkowy pas startowy lotniska Rakowice – Czyżyny, a dalej budynki parku technologicznego. Lokalizacja dawała architektom duże możliwości.
Wizualizacja Małopolskiego Centrum Nauki
W lutym tego roku poznaliśmy wyniki konkursu architektonicznego. Zwyciężyła propozycja wrocławskiej pracowni Heinle, Wischer und Partner. Edzard Schultz i Anna Strzyszewska-Słońska zaproponowali budynek o trójkątnym kształcie, który z poziomu pasa lotniska wznosi się w kierunku alei Bora Komorowskiego. Pod zielonym dachem znajdzie się miejsce na wystawy stałe i czasowe, przestrzeń emocji, sale konferencyjne, laboratoria, szklarnię, restaurację i kawiarnię. Projektowana całkowita powierzchnia użytkowa nowego gmachu to ok 20 tys. m2, czyli obszar zajmujący w przeliczeniu ok. trzy boiska piłkarskie.
Wraz z inwestycją do dyspozycji mieszkańców i zwiedzających oddany będzie ogólnodostępny ogród z kilkoma plenerowymi eksponatami oraz aleją odkryć naukowych. Po zielonym dachu będzie można spacerować, co daje możliwość wykreowania przestrzeni, jakiej w stolicy Małopolski jeszcze nie było. Tereny zielone zajmą ok. 9 tys. m2, co daje teren znacznie przekraczający wielkość boiska do gry w piłkę nożną.
Wartość inwestycji to ponad 150 mln zł, z czego przewidywane dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego wyniesie ponad 106 mln zł. Sama budowa rozpocznie się w 2020 roku. W ciągu następnych dwóch lat w Czyżynach powstanie nie tylko budynek. Powstanie nowoczesne, inspirujące i skłaniające do interakcji miejsce, które na długo zapadnie w pamięć.
Piotr Koziarz
Małopolskie Centrum Nauki w Krakowie
www.mcn.malopolska.pl
facebook.com/mcn.malopolska